لق و پۆپی زمان
زانایان و شارەزایان بە بناغە و لق و پۆپی زمان، زمانی ئادەمییان بردووەتەوە سەر چەند شتێک کە یەکێکیان «ئاری»یە، بنچینەی زمانی ئاری زمانی «هیندی»ی کۆنە کە پێی دەڵێن «سەنسکریتی»، «کوردی» لکێکە لە زمانی ئاری، هەروەک «ئینگلیزی» و «ئەڵمانی» و «فەرەنسی» و «ئیتاڵی» و «ئەسپانی» و «یۆنانی» و «پەهلەوی» واتە فارسی کۆن لکەکانی تریەتی، یەکێک ئەگەر زۆر باش بچێتە بنج و بناوانی ئەم زمانانەوە گەلێ وتەی وا دەبینێ لە ناویاندا کە لەیەک دەچن؛ بەڵکو یەکن {نشأة اللغة عند الانسان والطفل}. یەکێک ئەگەر باش وردبێتەوە لەم خشتەیە تێ دەگا کە زمانی ئینگلیزی و کوردی و، فەرەنسی و کوردی چەند لە یەکەوە نزیکن!
ئینگلیزی: کوردیباد: بەد (خراپ)
ستنگ: چزووی زەردەواڵە و هەنگ کە بەبادینانی پێی دەڵێن (ئەستینگ)
جوو: جوو (جوولەکە)
هەراس: هەراس
چن: چەنە، چەناگە
جەکەل: چەقەڵ
لێگ: لاق
برۆو: برۆ
لیپ: لێو کە پێشی دەڵێن (لەپ)
درۆپ: دڵۆپ (دڵۆپە)
نەیم: ناو، نام
ئێگ: هێلکە کە بەبادینانی پێی دەڵێن (هێک)
نیو: نوێ
ئەسپن: ئەسپندار (سپیدار)
تو: دوو
پارت: پارچە
نۆ: نەء کە بە بڵباسیش پێی دەڵێن نۆ
شەیم: شەرم
لالابای: لای لایە
باند: بەند
هەنی: هەنگوین
فێری: پەری
ستار: ئەستێرە
کت، کات: پشیلە کە پێشی دەڵێن (کتک)
موون: مانگ
سپلین: سپڵ
فەذەر، فاذەر: باوک کە بەفارسی پێی دەڵێن (پدر)
دۆر: دەرگا کە پێشی دەڵێن (دەر)
بارک: بەرگ (گەڵای درەخت)
ناین: نۆ
برادەر: برا، برادەر
پرۆسپێراز: پیرۆزی (موبارەکبایی)
مەذەر، ماذەر: دایک کە بەفارسی پێی دەڵێن مادر
دۆتەر، داوتەر: کچ کە بەبادینانی پێی دەڵێن (دوێت) بە فارسیش پێی دەڵێن (دختر)
فەرەنسی: کوردیپێ: پێ
ئوێ: ئاو
دان: دان
پاپیلون: پەپوولە
ژەنو: ئەژنۆ
هەروا ئەگەر بەم ڕەنگە زمانی کوردی لەگەڵ زمانەکانی تردا بەراورد بکەین، نەخوازەڵا لەگەڵ ئەڵمانیدا، گەلێ گەلێ زۆرتر و ڕێکتر دەردەچی، خۆ کوردی و فارسی هەر مەپرسە.